แอนิเมชั่นโครงการพระราชดำริ (ผลิตสื่อ 2566)

ในปี 2512 พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ได้เสด็จพระราชดำเนินโดยเฮลิคอปเตอร์ เพื่อเยี่ยมราษฎรที่หมู่บ้านผักไผ่ อ.ฝาง จ.เชียงใหม่ ทรงทอดพระเนตรเห็นหมู่บ้านในหุบเขา มีแต่ความแห้งแล้ง ดอยอ่างขางในเวลานั้นเป็นภูเขาหัวโล้น ชาวเขาปลูกฝิ่น ตัดไม้ทำลายป่า และยากจน

ที่ดินบริเวณโครงการสระเก็บน้ำพระราม 9 เดิมมีสภาพเป็นที่ลุ่ม ในช่วงฤดูแล้งมักขาดแคลนน้ำสำหรับการเกษตรและอุปโภคบริโภค ที่ดินมีสภาพกร้าง มีต้นหญ้าและวัชพืชขึ้นอยู่เต็มพื้นที่สร้างความเดือดร้อนแก่เกษตรกรในพื้นที่เป็นอย่างมาก

เดิมพื้นที่หมู่บ้านม่อนเงาะ อำเภอแม่แตง จังหวัดเชียงใหม่ มีชาวเขาเผ่าแม้วอาศัยอยู่ในพื้นที่ ได้ตัดไม้ทำลายป่า ทำไร่เลื่อนลอย ปลูกฝิ่น มีความเป็นอยู่ที่ยากจน ต่อมาในปี 2527 ได้มีตัวแทนของชาวบ้าน ส่งหนังสือขอความช่วยเหลือไปยังหน่วยงานราชการ มูลนิธิโครงการหลวงจึงเข้าไปสำรวจพื้นที่ และได้ก่อตั้งศูนย์พัฒนาโครงการหลวงม่อนเงาะขึ้นในปี 2528

เมื่อปี 2535 พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ได้เสด็จพระราชดำเนินทอดพระเนตร สภาพพื้นที่บริเวณลุ่มน้ำคลองน้ำจืด คลองแฆแฆ อำเภอสายบุรี จังหวัดปัตตานี

ด้วยสายพระเนตรอันยาวไกลของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ที่ทรงตระหนักถึงภัยคุกคามต่อความมั่นคงของประเทศ เช่น การทำไร่เลื่อนลอย การปลูกฝิ่น การตัดไม้ทำลายป่า ทำให้เกิดปัญหาน้ำท่วม ปัญหายาเสพติด

เมื่อปี 2533 พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ได้พระราชทานพระราชดำริ แก่เจ้าหน้าที่กรมชลประทาน และเจ้าหน้าที่สำนักงาน กปร. ให้พิจารณาวางโครงการพัฒนาลุ่มน้ำห้วยตะเพิน จังหวัดกาญจนบุรี และสุพรรณบุรี

เมื่อปี 2523 พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงพระราชทานพระราชทรัพย์ จำนวน 80,000 บาท เพื่อนำไปเริ่มงานทดลองขยายพันธุ์ไม้ดอกไม้ผลในหมู่บ้านที่บ้านไร่ หมู่ที่ 1 ตำบลบ้านแหวน อำเภอหางดง จังหวัดเชียงใหม่

พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงทราบถึงปัญหาความเดือดร้อนของราษฎรในจังหวัดระยอง-ชลบุรี เนื่องจากสภาพพื้นที่เดิมเป็นป่าที่ถูกทำลาย ดินขาดความอุดมสมบูรณ์ ขาดแหล่งน้ำเพื่อการเกษตร ทำให้ประสบปัญหาผลผลิตตกต่ำ รายได้ลดลง

พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงเล็งเห็นถึงความสำคัญของการอนุรักษ์ฟื้นฟูป่า ซึ่งสำคัญต่อวิถีชีวิตของประชาชน พระองค์จึงทรงพระกรุณารับโครงการพัฒนาป่าชุมชนบ้านหนองกลางดง วัดเขาถ้ำ จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ ไว้เป็นโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ เมื่อวันที่ 18 พฤษภาคม 2559

พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงรับโครงการทำนบดินบ้านสามแยกอินทรีทอง ไว้เป็นโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ ตามที่ผู้ใหญ่บ้านหมู่ที่ 9 ตำบลคลองพา อำเภอท่าชนะ จังหวัดสุราษฎร์ธานี ขอพระราชทานพระมหากรุณาในการก่อสร้างฝายกักเก็บน้ำขนาดเล็ก และระบบส่งน้ำด้วยท่อ

เมื่อปี 2525 พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เสด็จพระราชดำเนินไปยังวัดญาณสังวรารามวรมหาวิหาร และพระราชทานพระราชดำริ ให้มีการพัฒนาที่ดินบริเวณติดกับวัด เพื่อเป็นแหล่งพัฒนาการเกษตร ส่งเสริมด้านการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ ในบริเวณพื้นที่โครงการให้เป็น "วนอุทยาน รักษาป่าและสัตว์ป่า"

จากกระแสพระราชดำรัสของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เมื่อวันที่ 4 ธันวาคม 2544 เนื่องในวโรกาสวันเฉลิมพระชนมพรรษา 5 ธันวาคม ทรงตรัสเกี่ยวกับการจัดการสิ่งปฏิกูลว่า ❝ สิ่งโสโครกจากบ้านเรือนที่ให้เทศบาลสูบไป มักนำไปปล่อยลงคลอง ลงแม่น้ำ ถ้าหาที่แห่งหนึ่งนอกเมือง ทำถังหมักสิ่งโสโครกไว้ 10 วัน เชื้อโรคอะไรก็หมดไป ถ้าให้ดีเอาไว้ 28 วัน พวกเชื้อที่ร้ายแรงที่ยังมีอยู่ก็หมด แม้แต่กลิ่นก็หายหมด เสร็จแล้วเอามาตากใช้ประโยชน์ได้ ทั้งส่วนที่เป็นของแข็งและส่วนที่เป็นน้ำเป็นปุ๋ยที่ไม่เหม็น ❞

พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ได้ทรงมีพระราชดำรัส เมื่อวันที่ 2 ตุลาคม 2526 ให้มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ ดำเนินการค้นคว้าวิจัยและพัฒนาโรงงานสกัดน้ำมันปาล์มขนาดเล็กที่ใช้เงินลงทุนต่ำ เพื่อส่งเสริมให้เกษตรกรสวนปาล์มรายย่อยของประเทศไทย

ตั้งแต่ พ.ศ. 2520 เป็นต้นมา ผู้ก่อการร้ายคอมมิวนิสต์ได้แสดงอิทธิพลขัดขวางการพัฒนาทุกรูปแบบ ในบริเวณพื้นที่อำเภอโนนดินแดง อำเภอละหานทราย จังหวัดบุรีรัมย์ โดยมีการขัดขวางการสร้างถนนเส้นทางเชื่อมระหว่างอำเภอละหานทราย ของจังหวัดบุรีรัมย์ กับอำเภอตาพระยา ของจังหวัดปราจีนบุรี

ลุ่มน้ำชี เป็นลุ่มน้ำขนาดใหญ่ มีต้นกำเนิดมาจากเทือกเขาในจังหวัดชัยภูมิ บริเวณสองฝั่งลำน้ำชี มีหนองน้ำธรรมชาติจำนวนมาก จึงเหมาะกับการเพาะปลูกและทำนา

พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงมีพระราชดำริให้พัฒนาพื้นที่ราบเชิงเขาตามแนวเทือกเขาบรรทัด โดยทรงพระราชทานแนวทางพัฒนา 3 ด้าน คือ พัฒนาด้านที่อยู่อาศัย พัฒนาด้านการส่งเสริมการประกอบอาชีพ และพัฒนาจิตใจของราษฏร

เมื่อปี 2519 พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เสด็จเยี่ยมราษฎรบ้านป่าเลา อำเภอแม่ริม จังหวัดเชียงใหม่ ได้มีราษฎรจากบ้านแม่ขนิลเหนือ รับเสด็จและถวายฎีกา ขอแก้ไขปัญหาไม่มีที่ดินทำกินและขาดแคลนน้ำเพื่อการเกษตรในพื้นที่ป่าทุ่งอีเริง ทรงรับสั่งให้โครงการหลวงร่วมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง จัดสรรพื้นที่ดินทำกินให้แก่ราษฎร และพัฒนาแหล่งน้ำ

เมื่อวันที่ 27 กุมภาพันธ์ 2523 พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เสด็จเยี่ยมราษฎรชาวเขาเผ่ามูเซอ บ้านแกน้อย จังหวัดเชียงใหม่ ทรงทราบถึงปัญหาของราษฎร ที่มีรายได้ส่วนใหญ่มาจากการปลูกฝิ่น ปลูกข้าวได้เพียงปีละครั้ง พื้นที่เพาะปลูกเริ่มให้ผลผลิตตกต่ำ เนื่องจากปลูกพืชที่เดิมเป็นระยะเวลาหลายปีติดต่อกัน โดยขาดการบำรุงดิน

บ้านไม้ที่ตั้งอยู่บริเวณริมลำธาร กลางโอบกอดของแนวเทือกเขาสูง คือภาพของศูนย์พัฒนาโครงการหลวงตีนตกที่ดึงดูดนักท่องเที่ยวเดินทางมาเยือนกันแทบทุกฤดูหนาว ที่ไม่เพียงเพื่อสัมผัสความบริสุทธิ์จากธรรมชาติเท่านั้น ยังได้เรียนรู้โครงการต่างๆ ที่อยู่ภายในศูนย์พัฒนาโครงการหลวงแห่งนี้

หลายพื้นที่ในประเทศไทยมีสภาพเป็นพื้นดินเค็ม เช่นบริเวณที่ราบสูงโคราช ที่มีเกลือหินกระจายอยู่ในชั้นดิน แม้แต่น้ำก็ยังแฝงไปด้วยความเค็ม จนเกษตรกรในพื้นที่ประสบปัญหาในการทำการเกษตร

พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตรทรงตระหนักและเห็นถึงปัญหาน้ำเน่าเสียที่มากขึ้นทุกวัน เป็นอุปสรรคในการดำเนินชีวิตของประชาชน พระองค์ได้เสด็จพระราชดำเนินทอดพระเนตรสภาพน้ำเสียในพื้นที่หลายแห่ง ทั้งในกรุงเทพฯและต่างจังหวัด พร้อมทั้งพระราชทานพระราชดำริการแก้ไขน้ำเน่าเสีย

เมื่อประมาณปี 2518 ถึง 2522 ในพื้นที่บ้านทุ่งกระเทียม ตำบลภูซาง จังหวัดพะเยา เกิดปัญหาน้ำท่วมและปัญหาการขาดแคลนน้ำ เนื่องจากป่าต้นน้ำถูกทำลาย ลำน้ำห้วยไฟเป็นลำน้ำที่ไหลตลอดทั้งปี ในช่วงฤดูน้ำหลาก น้ำจะมีมากเกินความจำเป็นจนเกิดอุทกภัย แต่เมื่อเข้าสู่ฤดูแล้งน้ำจะลดลงจนขาดแคลนน้ำอย่างมาก

พื้นที่ตำบลกกตูม อำเภอดงหลวง และตำบลบ้านค้อ อำเภอคำชะอี จังหวัดมุกดาหาร เป็นพื้นที่รอยต่อ 3 จังหวัด คือ มุกดาหาร กาฬสินธุ์ และสกลนคร ภูมิประเทศเป็นป่าเขาลำธาร มีความอุดมสมบูรณ์สูง จึงมีราษฎรมาบุกรุกทำลายป่า เพื่อเป็นที่ทำมาหากิน ทำให้สภาพของดินขาดความอุดมสมบูรณ์ ส่งผลเสียต่อสภาพแวดล้อมเป็นอย่างมาก

พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงสนพระทัยและให้ความสำคัญในงานอนุรักษ์และฟื้นฟูดินในแต่ละภูมิภาคเป็นอย่างมาก เช่นพื้นที่อำเภอบ้านนา จังหวัดนครนายก ที่มีปัญหาดินเปรี้ยว

โครงการลูกพระดาบส เป็นโครงการลูกของมูลนิธิพระดาบส ตามพระราชดำริ ของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ก่อตั้งเมื่อวันที่ 15 มิถุนายน 2541 บนที่ดินราชพัสดุและที่ดินพระราชทาน รวม 475 ไร่ ที่ อ.บางพลี จ.สมุทรปราการ ทรงพระราชทานทรัพย์ส่วนพระองค์เป็นทุนเดิมในการดำเนินงาน

โครงการพัฒนาพื้นที่วัดมงคลชัยพัฒนา อันเนื่องมาจากพระราชดำริ ถือเป็นจุดกำเนิดของทฤษฎีใหม่แห่งแรกในประเทศไทย อยู่ที่ตำบลห้วยบง จังหวัดสระบุรี

พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ได้ทรงมีพระราชหฤทัยที่มุ่งมั่น ที่จะแก้ปัญหาความเดือดร้อนของราษฎร พระองค์ทรงมีพระราชดำริ จะพัฒนาความเป็นอยู่ของราษฎร ให้เกิดความพออยู่พอกิน

พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงเสด็จเยี่ยมราษฎรบ้านขุนแปะ เป็นครั้งแรกเมื่อวันที่ 12 มกราคม 2527 เดิมมีจำนวนประชากร 250 ครัวเรือน จำนวน 2 หมู่บ้าน คือหมู่บ้านขุนแปะ และหมู่บ้านแม่จร ประกอบด้วย ชาวเขาเผ่ากะเหรี่ยงและม้ง ประชาชนมีชีวิตความเป็นอยู่ที่ยากจน มีการบุกรุกป่าเพื่อปลูกฝิ่น และทำไร่เลื่อนลอย ด้วยเหตุนี้ จึงทรงมีพระดำริให้หม่อมเจ้าภีศเดชรัชนีและอาสาสมัครคณะเกษตรศาสตร์มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ทำการจัดตั้งศูนย์พัฒนาโครงการหลวงขุนแปะ เมื่อวันที่ 22 มกราคม 2527 โดยมีเป้าหมายหลักเพื่อลดพื้นที่การปลูกฝิ่น หาพืชอื่นที่มีรายได้มากกว่าฝิ่นมาทดแทนให้ชาวเขาทำกินในพื้นที่อย่างถาวรและพัฒนาคุณภาพชีวิตของคนในหมู่บ้าน